Κορνήλιος Καστοριάδης – Μια κοινωνία που παραπαίει
Αυτό που εκπλήσσει περισσότερο, όταν συγκρίνει κανείς την παρούσα φάση με τις προηγούμενες φάσεις της ιστορίας αυτών των κοινωνιών, είναι η σχεδόν ολοκληρωτική εξαφάνιση της σύγκρουσης, είτε πρόκειται για οικονομικο-κοινωνική, είτε για πολιτική ή «ιδεολογική». Παρακολουθούμε τον θρίαμβο ενός φαντασιακού, του καπιταλιστικού φαντασιακού – «φιλελεύθερου» – και τη σχεδόν εξαφάνιση της άλλης μεγάλης φαντασιακής σημασίας της σύγχρονης εποχής, του προτάγματος της ατομικής και συλλογικής αυτονομίας.
Ζιλ Λιποβετσκί και Ζαν Σερουά – Οι αντιφάσεις της υπερνεωτερικής κουλτούρας
Η αισθητικοποιημένη ηθική της υπερνεωτερικότητας ταυτίζεται με το ηδονιστικό ιδεώδες περί ψυχαγωγίας, αποδίδοντας καθ’ αυτόν τον τρόπο μια μαζική νομιμοποίηση σε ό,τι αφορά στις απολαύσεις και στην αναζήτησή τους στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Αλλά αυτός ο πολιτιστικός ηδονισμός, όσο πηγαίος κι αν είναι, δε αγωνίζεται μόνος του: μια σειρά άλλων προτύπων ορθώνουν ένα μέτωπο απέναντι στα ιδανικά της απόλαυσης και της άμεσης προσωπικής ολοκλήρωσης. Μεταξύ αυτών, η υγεία, η οικολογία, η εκπαίδευση, η εργασία ή ακόμα και οι επιδόσεις, καταλαμβάνουν ένα μεγάλο μέρος. Οι ηδονιστικές αξίες έρχονται κόντρα στις επιταγές του υγιεινισμού, της οικολογίας, της εκπαίδευσης και της προσωπικής απόδοσης.
Κοινωνική επιτάχυνση και πολική αδράνεια
Fast food, fast drink, καφές take away, καταστήματα δίχως ωράρια· τογιοτισμός και παραγωγή just-in-time, αντικείμενα μιας χρήσης, αγορές προϊόντων από το διαδίκτυο, οικονομικές συνδιαλλαγές σε «πραγματικό» χρόνο· ηλεκτρονική διακυβέρνηση, προληπτικές πολιτικές, μοντέλα προσομοίωσης, τηλεδιασκέψεις· επικοινωνία ανθρώπων σε απ’ ευθείας σύνδεση, cyber-sex, σχέσεις εξ αποστάσεως, «ζωντανή» ενημέρωση όλο το εικοσιτετράωρο. Αυτές οι φαινομενικά άνευ σημασίας όψεις της καθημερινής ζωής αποτυπώνουν με τον πλέον εκκωφαντικό τρόπο μια νέου τύπου αντίληψη για τον χρόνο την οποία αρχίζουμε να αποκτούμε. Χρονική λογική του βραχυπρόθεσμου, του κατ’ επείγοντος, του άμεσου, του βιαστικού, του «όλο και πιο γρήγορα»: η διαδικασία της κοινωνικής επιτάχυνσης είναι γεγονός…